Wat is het toch dat mensen niet graag voor een tweede keer naar dezelfde bestemming willen reizen? Krijgen ze dan hun bucketlist niet afgevinkt? Is het niet interessant genoeg om terug te gaan naar een land wat je al eerder bezocht hebt? Of zijn ze bang dat de ervaring tegenvalt na een eerdere geweldige vakantie?
Misschien is het ook anders als je een speciale binding hebt met de plek zoals ik met Cambodja. Een jaar vrijwilligerswerk en drie jaar werken in dit gastvrije land hebben ervoor gezorgd dat het toch als een tweede thuis voelt.
Op 7 november 2022 was het dan zover en kon ik na een lange periode weer voet op Cambodjaanse bodem zetten. De geuren, de warmte en zeker de bekende gezichten riepen gelijk weer het gevoel van thuiskomen op. Alsof ik hier vierenhalve maand geleden nog was in plaats van vierenhalf jaar. De 38 nieuw aangelegde en verharde wegen zorgden vooral in het begin voor desoriëntatie en ik moest een collega vragen me op te halen om de weg naar kantoor weer te vinden. Maar wat heerlijk om op de scooter rond te rijden en me onmiddellijk aan te passen aan de hier (niet officiële) geldende regels in het verkeer.
Mijn doel was om twee plekken te bezoeken die ik al regelmatig verkoop aan gasten maar waar ik zelf nog niet eerder was geweest en verder lag de focus op Siem Reap. Hotelinspecties, restaurants bezoeken, leuke winkeltjes vinden en gewoon zelf ervaren hoe het land ervoor staat na een periode van bijna drie jaar geen toeristen te hebben ontvangen. Hoe streng de toegangseisen nog een paar maanden geleden waren, hoe soepel zijn ze nu en ben je als ongevaccineerde van harte welkom zonder testen.
Mijn vluchten waren met Singapore airlines, voor mij nog steeds een betrouwbare en fijne maatschappij. Op de heenweg had ik voor de Premiumklasse gekozen omdat ik dan extra bagage mee mocht nemen. Er waren nogal wat spullen en kadootjes die in de koffer moesten. Voordeel vond ik vooral de heerlijk zittende stoel, met minder mensen in een cabine (24 zitplaatsen) dus ook rustiger, de noise cancelling koptelefoon, voorrang bij het inchecken en de maaltijdkeuze vooraf. Voor mij persoonlijk een overweging om hier weer voor te kiezen bij een langere intercontinentale vlucht.
Mijn vriendin Ineke die hier alweer vijf jaar woont en werkt, had ik uitgenodigd voor een kleine trip. We kennen elkaar van het vrijwilligerswerk uit 2011/2012 en zij doet hier nu goed werk met Panha Sabay (https://panhasabay.com/). Ze ontwikkelt lesmaterialen waardoor kinderen spelenderwijs kunnen leren. Alles wordt gemaakt van gerecyclede materialen en ze werkt samen met jonge Cambodjanen die ze gratis Engelse les geeft. Haar wens was om naar het Cardamomgebergte te gaan en daar had ik ook wel oren naar. Omdat de rit te lang was op één dag overnachtten we bij Farmhouse Smiling Gecko.
Smiling Gecko
Hoe ze op die naam komen is me nu wel duidelijk (zie de foto bij Cardamom Tented Camp). Maar wij hebben het gelijknamige Farmhouse bezocht in de provincie Kampong Chhnang. Op zo’n 65 kilometer van de hoofdstad Phnom Penh vind je deze bijzondere accommodatie. De weg ernaartoe is prachtig en dan met name het laatste half uur over het platteland. Naast de 17 bungalows in Khmer stijl met ieder twee zeer ruime kamers biedt het resort ook een prachtig zwembad en een voortreffelijke keuken onder leiding van Mariya Un Noun. Ze kwam in 2014 bij het project en al snel werd haar talent in de keuken ontdekt en heeft ze haar training tot chef gevolgd in Zwitserland.
Het hotel is in 2017 geopend maar alle clusterpojecten zijn indrukwekkend. Van het verbouwen van groeten en kruiden tot de enorme viskweekvijvers (tilapia), het maken van meubels en het slachten van hun zelf grootgebrachte kippen, varkens en koeien. Ze zijn bijna zelfvoorzienend. Meer over dit mooie project leer je tijdens een twee uur durende tour die inbegrepen is in de kamerprijs. In de vroege ochtend (06:10 uur) kun je de vlagceremonie bijwonen en meer uitleg krijgen over het schoolproject waar 380 kinderen worden opgeleid. De droom is uiteindelijk een erkende universiteit te realiseren. Voor Ineke een uitgelezen mogelijkheid om contacten te leggen en haar bedrijf onder de aandacht te brengen.
Rumble in the jungle!
We hadden graag nog een nachtje bij Smiling Gecko gebleven maar om 08:30 uur stond de taxi klaar voor onze volgende bijzondere bestemming, het Cardamom Tented Camp. Met de boot vaar je in 45 minuten van Trapeang Rung naar de aanlegsteiger van het tentenkamp. We werden vriendelijk ontvangen door manager Allan, een Engelse natuurfotograaf en filmmaker. We krijgen uitleg over de do’s and don’ts waarvan het belangrijkste is om geen eten in de tent te hebben in verband met de apen.
De omgeving is prachtig en je kunt je hier vermaken met hiken, kajakken, een kookcursus en zwemmen in de rivier. Alle maaltijden zijn inclusief en erg lekker. Zowel voor de lunch als diner krijg je drie gangen voornamelijk Cambodjaanse gerechten. De negen tenten vertonen na vijf jaar wel een beetje slijtage maar de aanleg van het kamp gaat mooi in de omgeving op. Normale bedden, een eigen toilet, douche en een vriendelijke en behulpzame staf maken je verblijf hier zeer aangenaam!
Van het hele Botum Sakor Nationale Park (grootste van Cambodja) heeft Wildlife Alliance slechts 18.000 hectare kunnen bemachtigen. De rest is verkocht en zal hoogstwaarschijnlijk gekapt worden. Omdat er een toeristische activiteit moest plaatsvinden is het tentenkamp opgezet maar alle inkomsten worden besteed aan het natuurbehoud in dit gebied. Een mooie en goede toevoeging op een reis door Cambodja!
Bedrijvig Phnom Penh
De volgende stop is de hoofdstad Phnom Penh. Er is nogal wat te doen om het verblijf van de Amerikaanse President, Joe Biden, maar uiteindelijk bereiken we ABC Guesthouse van eigenaresse Petra. De bouwwerkzaamheden zijn hier de afgelopen jaren gestaag doorgegaan. Je vindt veel compounds net buiten de stad en het is maar de vraag wie hier gaat wonen in de toekomst. Ik vond het altijd leuk om hier af en toe een weekend te zijn maar was altijd blij om weer naar het “dorpse” Siem Reap terug te mogen. Tijdens een wandeling door de stad de volgende dag kom ik erachter dat een aantal plekjes in mijn favoriete wijk inmiddels zijn gesloten.
Boeiend Battambang
Tijdens een bezoek aan Cambodja mag ook zeker Battambang niet ontbreken op mijn lijstje. Vooral omdat ik hier mensen ken en omdat ik na een eerste minder positieve indruk in 2010, de stad steeds leuker ga vinden. Al geldt ook hier, niet alle plekjes van voor Covid zijn er nog. Het is de tweede grote stad van het land maar zo voelt het niet als je er bent. Het is Cambodjaanser dan Phnom Penh en Siem Reap en de wegen kunnen wel wat onderhoud gebruiken.
Met de bus ben je 2,5 uur onderweg voor $10 maar ik besluit een taxi te nemen omdat ik onderweg een stop wil maken bij de Phnom Preah Net Preah Temple. Je moet wel aardig wat trappenlopen maar je wordt beloond met een geweldig uitzicht op drie verschillende niveaus. Pas op met de brutale apen die hier rondstruinen!
Ik verblijf zoals gebruikelijk weer op Battambang Resort, een oase net buiten de stad. De rust wordt soms verstoord door bruiloftsmuziek of een biddende monnik maar dat hoort erbij. Ik spreek uit eigen ervaring na een jaartje op het platteland gewoond te hebben in Siem Reap…… Het resort is in 2012 geopend met 10 kamers (4 Lake rooms en 6 Garden rooms) en later zijn daar nog 4 Garden rooms bijgekomen. Juist die kleinschaligheid en persoonlijke aandacht maken het verblijf hier zo fijn. In het weekend komen er ook lokale mensen zwemmen en een hapje eten, dankzij hen kon het resort openblijven de afgelopen twee jaar en het personeel worden aangehouden.
Onverwachte bekenden uit het verleden maken mijn bezoek heel gezellig en aangenaam. Er blijkt ook een Streetart Festival gaande te zijn in de stad waarbij er in de straten van het centrum kleine voorstellingen gegeven worden en allerlei vormen van kunstuitingen te zien zijn. Er hangt een gezellige sfeer en er vindt ook nog een modeshow plaats met kleding vervaardigd uit plastic tassen. Prachtige modellen in bijzondere en inventieve creaties lopen ons voorbij. We sluiten de avond af bij een Japans restaurantje waar ik me blijf verbazen wat er allemaal uit de kleine keuken tevoorschijn komt.
De omgeving van Battambang heb ik al vaker bezocht dus deze keer boek ik een fietstour via Bike Town Cambodia omdat ik graag meer wilde weten over de koloniale gebouwen en de historie van de stad. Bike town Cambodia wordt gerund door de Nederlander Casper Gils. Hij was die dag door omstandigheden niet in Battambang dus ging ik pad met zijn beste gids, Ratanak. Op een gewone stadsfiets vertrokken we met dreigende wolken in ons kielzog naar de eerste stop, het Naga Peace Monument. Het monument wordt gezien als een symbool van de inspanningen en inzet van het Cambodjaanse volk, en hun sterke hoop op een veilige en vreedzame samenleving. Het is gemaakt van ongeveer 3.000 vernietigde wapens.
We stoppen bij het voormalig gouverneurshuis waar afgestudeerden druk foto’s aan het maken zijn, bij een Chinese pagode, de pagode van de Witte Olifant, de Centrale Markt, drinken een kokosnoot, bezoeken de voormalige Indochina bank en als laatste een pagode met mini Angkor Wat waar een koppel begraven ligt. We voeren nog wat vissen en komen weer terug bij het beginpunt. Erg leuk om op deze manier meer te leren over de historische kant van Battambang dat in vele handen is geweest. Ik loop terug naar het centrum waar ik lunch bij een klein lokaal restaurantje genaamd Coconut Lily. Als ik naar het toilet ga moet ik langs slapende familieleden die op de grond bivakkeren maar ook dat hoort bij Cambodja.
In Siem Reap heb ik nog een geweldige jeeptour gemaakt langs verborgen tempelruines, gevulde kikker gegeten bij West Baray, een boottocht gemaakt in Kampong Phluk tijdens een tropische regenbui, geluncht in een houten hutje te midden van de lotusvelden en een andere kijk gekregen op het Angkorcomplex door op de mountainbike de kleine paden te nemen en op de muur van Angkor Thom te fietsen.
Meer informatie over Siem Reap vind je in mijn blog: Op verkenning in Siem Reap